بنزین به عنوان یک کالای استراتژیک مطرح است که تقاضا برای آن به صورت روزافزون در حال افزایش است. هر چقدر بر میزان تولید و واردات اضافه می­کنیم، مصرف پیشی می­گیرد و به صورت بی رویه افزایش پیدا می­ کند. به نظر می­رسد، قیمت­ های دستوری و و سرکوب شده عامل اصلی بروز این شرایط هستند.  

مرکز پژوهش­های مجلس طرحی را تحت عنوان اختصاص سهمیه بنزین به نفر و کدملی مطرح کرده است. به زعم بسیاری، اجرای این طرح می­تواند به لحاظ عدالت در توزیع یارانه سوخت، کنترل مصرف، مقابله با قاچاق و کشف قیمت واقعی بنزین برایمان نفع داشته باشد.

بر اساس پیش ­بینی مرکز پژوهش­ها، بازار ثانویه­ ای ایجاد می­ شود که افراد در آن می ­توانند بنزین موردنیاز خود را با قیمت آزاد بخرند و کسانی که اضافه بنزین دارند، می ­توانند آن را در این بازار به فروش برسانند. به این ترتیب، قیمت واقعی بنزین کشف می­شود و از شر قیمت­های سرکوب شده و دستوری و مشکلاتش خلاص می­شویم.

در این طرح، به هر فرد صرف نظر از این که خودرو دارد یا نه سهمیه بنزین یارانه­ای تعلق می­گیرد. افراد باید به مدیریت مصرف­شان بپردازند و اگر مازاد بر این سهمیه می­خواهند از بنزین استفاده کنند، آن را با قیمت آزاد بخرند.

کارشناسان بر این عقیده ­اند که دولت چاره­ای ندارد جز این که هر چه سریع­تر زیرساخت­های موردنیاز برای اجرای طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر را ایجاد کند و به سمت اعمال این روش برود.

در ادامه نظرات فرامرز شاهسواری، نماینده هشترود در مجلس را در خصوص لزوم اجرای طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر و مزیت­های این طرح می­خوانید.

اقشار ضعیف و بدون خودرو از دریافت یارانه بنزین محروم هستند

شاهسواری با اشاره به این موضوع که اختصاص سهمیه بنزین به نفر که مورد تأیید مرکز پژوهش­های مجلس است می­تواند به حل و فصل مشکلات حوزه بنزین در کشور کمک کند، تصریح کرد: می­دانیم که خودروها اغلب در اختیار اقشاری است که تمکن مالی خوبی دارند و می­توانند خودروی شخصی تهیه کنند. بنابراین، یارانه بنزین که به خودرو تعلق می­گیرد، در واقع در اختیار اقشار متمکن جامعه قرار می ­گیرد. در حالی که اقشار ضعیف که از خودرو استفاده نمی ­کنند، از یارانه بنزین نیز بی بهره هستند.

وی ادامه داد: بنزین یک منبع و کالایی است که متعلق به عموم مردم ایران است و همگان باید از آن سهم داشته باشند. در صورتی که سهمیه یارانه ­ای بنزین به هر کدملی اختصاص پیدا کند، عدالت بیشتری در توزیع یارانه سوخت اعمال می­کنیم.

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: بخش قابل­توجهی از جمعیت کشور روستایی هستند و خودرو ندارند. این افراد از یارانه بنزین که به صاحبان خودرو تعلق می ­گیرد، محروم هستند. دولت یارانه بالایی در حوزه بنزین می ­دهد. این ماده با قیمت بالایی تولید و یا وارد می ­شود و با قیمت ۱۵۰۰ یا ۳ هزار تومان در اختیار مصرف­ کننده قرار می ­گیرد. بنابراین، دولت در حال پرداخت یارانه قابل ­توجهی است. یارانه­ ای که اقشار ضعیف و بدون خودرو از دریافت آن محروم هستند.

شاهسواری گفت: اختصاص سهمیه بنزین به نفر طرح بسیاری خوبی است و همان طور که کارشناسان مطرح می­کنند، می ­تواند به کنترل مصرف بنزین در کشور منجر شود. وقتی افراد بدانند میزان مشخصی بنزین سهمیه­ای یارانه­ای در اختیار دارند، مصرف­شان را مدیریت می­کنند و به این ترتیب، میزان مصرف کنترل می­شود.

از بین قاچاق رفتن زمینه قاچاق در صورت  سرکوب نشدن قیمت 

وی ادامه داد: طرح مورد بحث به لحاظ قاچاق بنزین نیز برایمان نفع دارد. وقتی سهمیه بنزین به کدملی تعلق می­ گیرد، افراد می ­توانند اضافه بنزین خود را بفروشند. از طرف دیگر، قیمت بنزین مانند قبل سرکوب شده و یارانه ­ای نیست و به این ترتیب، زمینه برای قاچاق بنزین از بین می­ رود.

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: در صورتی که طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر اجرایی شود، ایجاد یک بازار ثانویه نیز می­تواند مفید باشد. در این بازار افراد می­توانند به خرید و فروش بنزین بپردازند و قیمت واقعی بنزین نیز کشف می­ شود. این شرایط به نفع کشور است و به حل و فصل مشکلات حوزه بنزین کمک می­کند.

شاهسواری گفت: طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر به لحاظ عدالت اجتماعی، کنترل مصرف و قاچاق بنزین مزیت اجرایی جدی نسبت به دیگر طرح­ها دارد، لازم است دولت به سمت ایجاد زیرساخت­های لازم برای اجرای این طرح برود. نیاز است این طرح به صورت کامل اجرایی شود تا از مزیت­ هایش بهره ببریم و در این بین با تعیین کارشناسی میزان سهمیه هر فرد معادل ۲۰ یا ۳۰ لیتر در هر ماه به سمت حل ناترازی بنزین کشور از محل اجرای بنزین به نفر برود.

وی در پایان تأکید کرد: همان طور که بسیاری از کارشناسان مطرح می ­کنند، شرایط فعلی توزیع یارانه بنزین به لحاظ عدالت اجتماعی مشکل دارد. در حالی که اقشار ضعیف از این یارانه بی بهره هستند، اقشار مرفه و متمکن بیشترین بهره­ مندی را از آن دارند. بر همین اساس، اجرای طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر که مرکز پژوهش­های مجلس مطرح کرده است، ضرورت دارد.